Dokters in de 21ste eeuw
Wat doen Corona-apps met jouw data?
Vrijwel zodra de coronavirus pandemie begon, werd duidelijk dat landen het contactonderzoek niet meer aankonden; ze hadden niet de capaciteit om alle mensen te bellen die in contact waren geweest met een besmet persoon. Om contactonderzoek efficiënter toe te passen, zijn veel landen begonnen met het ontwikkelen van een eigen corona-app.
Onlangs zei minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge, tijdens de persconferentie op 13 oktober dat het contactonderzoek met het huidige aantal coronabesmettingen “bijna onmogelijk” is vanwege de “bizar hoge aantallen”. Nu we diep in de tweede golf zitten, wordt het wellicht tijd om naar onze eigen Nederlandse corona-app, CoronaMelder, te kijken. Maar hoe werkt deze nou precies? En zou de app de oplossing kunnen zijn om een complete lockdown te voorkomen?
Hoe werken deze corona-apps?
De meeste corona-apps gebruiken bluetooth-tracking. Landen als Duitsland, Frankrijk, Italië, Canada, Australië en ook Nederland hebben allemaal corona-apps die deze technologie gebruiken.
Reclame van de regering voor de CoronaMelder app
De app maakt gebruik van sleutels om erachter te komen of je in contact bent geweest met iemand die op dat moment corona had. Deze zijn helemaal niet met de sleutels die je gebruikt om een deur te ontgrendelen, maar eerder een stukje informatie dat digitaal wordt opgeslagen. U kunt het zien als een digitale ID voor je telefoon. De eerste keer dat je je telefoon opstart, wordt er een unieke Traceer Sleutel gegenereerd op basis van een chip die fysiek in elke telefoon is geïnstalleerd. Hiervan wordt elke dag een andere sleutel afgeleid, de zogenaamde Dagelijkse Traceer Sleutel. Om de 15 minuten wordt een laatste type sleutel gegenereerd, de zogenaamde RPI. Het is de RPI die naar andere telefoons wordt uitgezonden; de andere sleutels worden gebruikt om die unieke sleutel te genereren.
Als je positief getest bent op coronavirus, worden de Dagelijkse Traceer Sleutels die je hebt gegenereerd tijdens de dagen dat je mogelijk besmettelijk was, geüpload naar een specifieke server. Elke sleutel die naar die server wordt geüpload, wordt een Diagnose Sleutel genoemd en de server zelf wordt de Diagnose Server genoemd. De Diagnose Server slaat geen andere gegevens van je op. Het is eigenlijk net een stapel oude sleutels die is gebruikt zijn door mensen met corona.
Je Traceer Sleutel wordt niet verzonden. Als deze wel werd verzonden en iemand deze te pakken kreeg, zouden ze al je Dagelijkse Traceer Sleutels en RPI’s kunnen genereren voor elke dag en elke 15 minuten; ze kunnen dan de RPI’s die je uitzendt herkennen en weten of je bij hen in de buurt bent. Dit komt doordat elke Dagelijkse Traceer Sleutel en RPI op dezelfde manier wordt gegenereerd. Omgekeerd is echter bijna onmogelijk. Je kan niet zomaar van de RPI (of Dagelijkse Traceer Sleutel) de oorspronkelijke Traceer Sleutel afleiden. Als iemand bijvoorbeeld twee verschillende RPI’s van dezelfde telefoon ontvangt, kan hij niet weten dat ze door dezelfde telefoon zijn verzonden.
Wat gebeurt er dan wel met deze sleutels? Zolang de app actief is, zendt hij de RPI uit naar andere telefoons. Deze zending wordt ongeveer 4 tot 5 keer per seconde gedaan en wordt verzonden via bluetooth; via golven, net als een wifi-signaal.
Wanneer je telefoon een zending van een andere telefoon ontvangt, slaat je telefoon de RPI’s op samen met een afstand op. Deze afstand is de afstand tussen de twee telefoons. Dit wordt gemeten door de sterkte te meten van het signaal dat de zending heeft uitgezonden.
De app kan het aantal RPI’s tellen dat hetzelfde is, om de tijd te berekenen die je binnen het bluetooth bereik van die persoon hebt doorgebracht. Als het bijvoorbeeld vijf keer één RPI ontvangt, weet de app dat je ongeveer 1 seconde met die persoon in contact bent geweest, aangezien de RPI ongeveer 4 tot 5 keer per seconde wordt verzonden.
Met behulp van een lijst met Diagnose Sleutels, verkregen van de Diagnose Server, wordt daaruit een lijst afgeleid van alle RPI’s voor die specifieke dag en elke 15 minuten. Het controleert vervolgens of een van deze overeenkomt met de RPI’s die u in die periode hebt ontvangen. Als dit het geval is, betekent dit dat je je binnen het bereik van een besmet persoon bent geweest. Het zal echter nog geen alarm afgeven. Het weegt eerst de tijd af die u op elke afstand hebt doorgebracht om te concluderen of je een aanzienlijk risico loopt om geïnfecteerd te zijn. Als dit het geval is, laat de app je dit weten via een melding.
Zou de app een complete lockdown kunnen voorkomen?
Zou de app de oplossing kunnen zijn om een lockdown te voorkomen (of verkorten)? Zal het ervoor zorgen dat we gewoon kunnen blijven sporten en naar school kunnen gaan? Om de app effectief te laten zijn, moet de app natuurlijk wel gebruikt worden. Daarom hebben we aan enkele leden van ons publiek gevraagd waarom ze de app niet gebruiken. Mia (15) zei “de app werkt alleen als iedereen hem gebruikt”. Gijs (15) zei: “Het gaat niet werken, want mensen blijven toch niet thuis als ze een waarschuwing krijgen.” Charlotte (14) wilde de app wel gebruiken, maar de app werkt niet op haar telefoon, omdat ze een ouder model heeft. Andere problemen die kunnen optreden zijn: mensen die ervoor kiezen zichzelf niet te testen, waardoor de app dus geen waarschuwingen verzendt. En test- of testresultaten kunnen erg laat binnenkomen, wat betekent dat de waarschuwingen ook te laat aan kunnen komen.
Moet iedereen de app gebruiken om de app effectief te laten zijn? De Nederlandse regering zei dat als 60% van de mensen de app gebruikt, ze de app als een succes zouden beschouwen. Betekent dit dat als slechts 59% van de mensen de app gebruikt, de app volledig nutteloos is? Natuurlijk niet! Zelfs als slechts enkele mensen de app gebruiken, kan dit het aantal infecties flink verminderen. Een studie van Oxford University concludeerde dat “de app een effect heeft op alle niveaus van gebruik”. Dit betekent dat de app volgens deze prognoses nog steeds effectief is in het verminderen van het aantal infecties als veel minder dan 60% van de mensen de app gebruikt. Recentere studies van de Nuffield Department of Medicine van Oxford University en Google Research kwamen ook tot dezelfde conclusie.
De verwachte impact van corona app gebruik in het Verenigd Koninkrijk.
Bron: ‘Effective Configurations of a Digital Contact Tracing App: A report to NHSX’ by Oxford University
Kortom, corona-apps zenden anoniem sleutels uit naar- en ontvangen sleutels van andere telefoons. Deze sleutels worden vervolgens opgeslagen en later gecontroleerd om erachter te komen of je in contact bent geweest met iemand van wie je het virus zou kunnen hebben overgenomen. Uiteindelijk worden al deze gegevens dus heen en weer gestuurd om er voor te zorgen dat we geen complete lockdown krijgen.. Als veel mensen de app gebruiken, kan dit het aantal infecties per dag drastisch verminderen. Echter, volgens verschillende onderzoeken is het zo, dat zelfs als niet veel mensen de app gebruiken, de app nog steeds effectief in het verminderen van het aantal infecties.
Geschreven door: Gerard van Beelen
Bronnen:
Contact Tracing Bluetooth Specification v1.1 for iOS and Android
Contact Tracing Cryptography Specification for iOS and Android
MIT Technology Review’s Covid Tracing Trackers.
https://privacyinternational.org/explainer/3536/bluetooth-tracking-and-covid-19-tech-primer
https://www.technologyreview.com/2020/06/05/1002775/covid-apps-effective-at-less-than-60-percent-download/
https://www.ox.ac.uk/news/2020-09-03-new-research-shows-tracing-apps-can-save-lives-all-levels-uptake
https://045.medsci.ox.ac.uk/files/files/report-effective-app-configurations.pdf
https://nos.nl/artikel/2332235-meerderheid-zou-veilige-corona-app-installeren.html