Geplaatst op 14/04/2022 door jmulder

Denken over je darmen betekent denken over je brein

(De darmen en je brein, twee organen die ver van elkaar zitten, maar toch een
verband met elkaar hebben. iStock. ID 1316665852. 2021)

Onderzoekers hebben recentelijk een link ontdekt tussen mentale gezondheid en de darm microbiota: de verzameling van kleine organismen die leven in onze darmen. De onderzoekers lieten zien dat mensen die last hebben van een depressie of een angststoornis ook ontregelingen in hun darm microbiota hebben. Maar hoe dit precies komt, is onbekend, daarom doen onderzoekers meer onderzoek naar dit verband en of het kan worden gebruikt bij behandelingen. Dit onderzoek wordt steeds belangrijker, omdat problemen rond mentale gezondheid wereldwijd toenemen sinds het begin van de pandemie, vooral bij tieners en jongvolwassenen.

Functie van de darm microbiota

De darm microbiota bestaat vooral darmbacteriën, maar heeft daarnaast ook nog ander kleine organismen zoals virussen en schimmels (ook wel micro-organismen genoemd). Bacteriën en virussen in ons lichaam klinkt misschien niet als iets positiefs, maar dezen helpen ons lichaam juist met het verteren van ons eten. Zonder hen zou de opname van hoognodige voedingsstoffen niet zo goed en efficiënt plaatsvinden als het nu doet. Er zijn zelfs schattingen dat er meer bacteriën en virussen in onze darmen zijn dan het aantal cellen in ons hele lichaam.

De darm microbiota werkt het best als de micro-organismen in de darmen divers en goed onderhouden zijn. Dit kan worden gedaan door het eten van bepaald voedsel zoals groenten of eten met veel vezels. Een ongebalanceerd dieet kan leiden tot ‘ontregelingen’ in de microbiota wat een negatieve impact op je lichaam kan hebben als gevolg.

Waar het fout gaat

Deze negatieve impact door de ontregelingen in de darm is dus ook wat onderzoekers die keken naar mentale gezondheid lieten zien. Onderzoek in mensen die last hebben van mentale problemen lieten zien dat deze mensen minder diversiteit in hun darmen hebben vergeleken met mensen die deze problemen niet hebben. Onderzoekers keken daarna verder in dieren om te zien of veranderingen in de darm microbiota een directe oorzaak kan zijn voor problemen zoals stress. Zo zagen onderzoekers uit China bijvoorbeeld dat verandering in de darm microbiota van muizen leiden tot veranderingen in het brein en gedrag wat men ook ziet in angststoornissen en depressie.

Hieruit stelde onderzoekers het idee voor dat er een interactie en communicatie bestaat tussen de darmen en het brein. Dit kan gebeuren door het vrijgeven van bepaalde eiwitten in het bloed, die vervolgens het andere orgaan kunnen bereiken en beïnvloeden. Deze communicatie werkt beide kanten op wat betekent dat beide organen het functioneren van de ander kan beïnvloeden.

De Darm-Brein-As is de naam voor de connectie tussen de darmen en het brein. De micro-organismen (in de afbeelding weergegeven als de tekeningen in de cirkel) kunnen eiwitten vrijgeven in het bloed, die het brein kunnen bereiken en zo indirect informatie overgeven. Dit kan bijvoorbeeld worden gebruikt als het lichaam weinig energie heeft en het brein zo aan de darmen kan ‘vertellen’ dat er meer voedingsstoffen moeten worden opgenomen. (iStock images. ID 1351744853. 2021)

Waar het dus fout kan gaan is dat een ontregelde darm microbiota (bijvoorbeeld door een ongebalanceerd dieet) een negatieve impact kan hebben op de mentale gesteldheid door middel van deze communicatie. Onderzoekers denken dat dit een gedeeltelijke oorzaak is van mentale gezondheidsproblemen zoals depressie. Alleen is nog veel onbekend over deze complexe manier van communicatie, dus onderzoekers zijn hard aan het werk om hier meer over te weten te komen.

Darm microbiota voor behandeling

De vraag wordt dan of het verhelpen van een ontregelde darm microbiota kan leiden tot verbeterde mentale gezondheid. Betekent een divers microbiota ook meteen dat deze problemen weggaan? Onderzoekers hebben laten zien dat een gevarieerd dieet waar veel vezels, vitaminen en mineralen in zitten (en laag in vetten) wel de darm microbiota kan verbeteren, maar niet altijd positief werkt voor mentale gezondheid. Studies gedaan door deze onderzoekers laten geen consistente verbeteringen zien; sommigen laten wel verbetering zien na het volgen van een specifiek dieet, maar anderen weer niet. Dus nee, het verbeteren van de darm microbiota leidt niet meteen tot het oplossen van mentale gezondheidsproblemen.

Belangrijk om hier bij te vermelden is dat de link tussen de microbiota en mentale gezondheid gezien wordt als een mogelijke oorzaak, maar niet als de enigen. Deze problemen zijn vrij complex en worden vaak veroorzaakt door meerdere dingen die in je lichaam gebeuren en je levensstijl. Wijzigingen in het één ding betekent niet altijd een effect in het ander, maar kan een stap in de goede richting zijn.

Wat het betekent voor jou

Meer onderzoek wordt momenteel gedaan naar de ingewikkelde link tussen het brein en de darmen, wat het kan betekenen voor mensen die last hebben van mentale gezondheidsproblemen en wat specifieke veranderingen in het dieet en levensstijl voor ons kunnen betekenen. Voor nu is het altijd een goed iets om je dieet en levensstijl in de gaten te houden. Dit is vooral belangrijk voor kinderen, omdat hun lichaam, en darm microbiota, op die leeftijd nog vol in de groei is. Dit betekent dat ontregelingen een grote en negatieve impact kan hebben.

Als je meer wil leren over wat een goed dieet en levensstijl voor je darm microbiota precies inhoudt, lees dan ons ander artikel over ‘darm microbiota en voeding’. Wil je meer te weten komen over andere gezondheidsproblemen waar de microbiota aan gelinkt wordt, lees dan onze artikel over ‘darm microbiota en darmkanker’ of ‘darm microbiota en autisme’.

Bronnen:

Adan, R.A.H. et al. (2019) ‘Nutritional psychiatry: Towards improving mental health by what you eat’, European neuropsychopharmacology: the journal of the European College of Neuropsychopharmacology, 29(12), pp. 1321–1332.

Butler, M.I. et al. (2019) ‘The Gut Microbiome and Mental Health: What Should We Tell Our Patients?: Le microbiote Intestinal et la Santé Mentale : que Devrions-Nous dire à nos Patients?’, Canadian journal of psychiatry. Revue canadienne de psychiatrie, 64(11), pp. 747–760.

Hassan, A. M., Mancano, G., Kashofer, K., Fröhlich, E. E., Matak, A., Mayerhofer, R., Reichmann, F., Olivares, M., Neyrinck, A. M., Delzenne, N. M., Claus, S. P., & Holzer, P. (2019). High-fat diet induces depression-like behaviour in mice associated with changes in microbiome, neuropeptide Y, and brain metabolome. Nutritional Neuroscience, 22(12), 877–893.

Järbrink-Sehgal, E. and Andreasson, A. (2020) ‘The gut microbiota and mental health in adults’, Current opinion in neurobiology, 62, pp. 102–114.

Khine, W.W.T. et al. (2020) ‘Mental awareness improved mild cognitive impairment and modulated gut microbiome’, Aging, 12(23), pp. 24371–24393.

Li, N., Wang, Q., Wang, Y., Sun, A., Lin, Y., Jin, Y., & Li, X. (2019). Fecal microbiota transplantation from chronic unpredictable mild stress mice donors affects anxiety-like and depression-like behavior in recipient mice via the gut microbiota-inflammation-brain axis. Stress , 22(5), 592–602.

Malan-Muller, S. et al. (2018) ‘The Gut Microbiome and Mental Health: Implications for Anxiety- and Trauma-Related Disorders’, Omics: a journal of integrative biology, 22(2), pp. 90–107.

Park, M., Choi, J. and Lee, H.-J. (2020) ‘Flavonoid-Rich Orange Juice Intake and Altered Gut Microbiome in Young Adults with Depressive Symptom: A Randomized Controlled Study’, Nutrients, 12(6). doi:10.3390/nu12061815 .

Peirce, J.M. and Alviña, K. (2019) ‘The role of inflammation and the gut microbiome in depression and anxiety’, Journal of neuroscience research, 97(10), pp. 1223–1241.

Images from iStock

First Image: https://www.istockphoto.com/nl/vector/gezonde-darm-gezonde-geest-de-vectoraffiche-van-het-landschap-gm1316665852-404338209