Surgeon Simulator, maar dan beter

Virtual Reality, ook wel bekend als VR, wordt steeds populairder en toegankelijker. Het is vooral bekend van games en interieur design, maar maakt ook langzaam zijn intrede in andere vakgebieden, bijvoorbeeld de medische sector. Misschien heb je wel eens gehoord van Surgeon Simulator? Zodra je de VR-bril opzet in Surgeon Simulator sta je in een operatiekamer. Echter maakt het rommelige karakter van een spel het ongeschikt voor een serieuze simulatie. Kan het beter gemaakt worden zodat dokters ermee kunnen oefenen? Fundamental Surgery en vele anderen denken van wel.

Figuur 1: een screenshot van Surgeon Simulator, een game die je speelt
vanuit het oogpunt van een chirurg. De game is zowel normaal als
in VR te spelen. En sinds augustus is ook een deel 2 verkrijgbaar.

Als je mensen vraagt een definitie te geven van wat ze denken dat VR is, komen daar een aantal kernwoorden regelmatig in voor, maar er ontbreken er ook een aantal. Uit het herhaald voorkomen van die kernwoorden valt op te maken dat de meeste mensen wel weten wat Virtual Reality is. Van alle mensen die meededen aan een klein onderzoek, noemde de helft een VR-bril in hun definitie. In een VR-bril zitten twee kleine schermpjes, één per oog. Het opzetten van de bril sluit je tijdelijk af van de ruimte om je heen, lijkt dan alsof echt in een andere ruimte kijkt. Dit is ook iets wat in verschillende woorden terugkwam in iedereens definitie: “je begeeft je in een volledig digitale wereld”. Wat wel opviel is dat ze geen andere manieren noemden om een virtuele realiteit te ervaren. Een vliegsimulatie is een voorbeeld van een virtuele realiteit die nog vaak door een computerscherm wordt ervaren. In die simulatie zie je op het beeldscherm wat de piloot normaal ziet.

Figuur 2: de Oculus Touch controllers die bij de VR-brillen van Oculus horen.
Bron: Wikipedia

Op dit moment wordt er veel gewerkt aan VR-simulaties, die wel een realistisch beeld geven van verschillende operaties. Voorbeelden van bedrijven die dat doen zijn onder andere Fundamental Surgery en Acadicus. Fundamental Surgery heeft twee takken in hun productie. 1) Een @Home simulatie, te gebruiken met de Oculus Rift en Oculus Touch controllers. En 2) Een HapticVR simulatie voor op locatie, met een speciaal ontwikkelde controller. Beide controllers geven tastbare feedback in de vorm van hele snelle trillingen. Deze feedback is vergelijkbaar met die de Wii, Xbox en Playstation controllers.

Bournemouth University heeft in 2018 onderzoek gedaan naar een kijkoperatie simuleren met Unity. In Unity worden normaal alleen games gemaakt, maar het kan ook gebruikt worden voor allerlei soorten VR-simulaties. Een kijkoperatie vereist vaak enorme precisie, met een aantal kleine sneetjes, waarvan één wordt gebruikt voor een kleine camera. Uit het onderzoek bleek dat Unity hier goed geschikt voor is en het creëren van zo’n simulatie kan versnellen.

Het oefenen van een operatie wordt soms als onethisch ervaren. Afhankelijk van het soort operatie waar het om gaat wordt er geoefend op mensen of (soms overleden) dieren. Ik heb onderzoek gedaan naar een voorkeur voor een fysieke training of een simulatie. De meningen waren gelijk verdeeld over de opties fysiek, simulatie en beide. Men gaf aan over de fysieke trainingen dat deze waarschijnlijk een beter gevoel geven. Zij twijfelen of een simulatie realistisch genoeg kan zijn. Iedereen was het erover eens dat een simulatie leed kan verminderen, omdat de meeste beginnersfouten virtueel gemaakt worden. Er is veel vertrouwen (4,6/5) in dat zulke simulaties mogelijk worden in de toekomst. Niet iedereen is ervan overtuigd dat onverwachte situaties voor kunnen komen in een simulatie.

Hoewel chirurgie simulaties nog hoofdzakelijk in ontwikkeling zijn in landen als de Verenigde Staten en Verenigd Koninkrijk, is er in Nederland al een simulatie voor psychologie. IJsfontein is een bedrijf dat al 20 jaar werkt aan digitalisering, waaronder ook in de gezondheidszorg. Een van deze projecten, in opdracht van eGGZ (de elektronische gezondheidszorg), is Lunchroom Zondag. In Lunchroom Zondag kan een patiënt bij zijn psycholoog in een VR-simulatie alledaagse situaties ervaren in een veilige omgeving.

Het zal niet lang meer duren voordat Virtual Reality een goed alternatief is voor het oefenen op levende of overleden mensen en dieren, ook in Nederland. Er wordt veel en hard gewerkt aan simulaties om het leerproces van een dokter te kunnen ondersteunen. Die hoeveelheid mensen wordt ook elk jaar groter. Wetenschappers en ontwerpers doen onderzoek naar verschillende aspecten van deze simulaties. Onder andere naar precisie en snelheid waarmee het gemaakt wordt. En hoewel de trainingen nu nog in hun kinderschoenen staan, is het vertrouwen groot.

Meer weten?

Kijk bijvoorbeeld op IJsfontein’s blog voor andere projecten die ze hebben gedaan, of mee bezig zijn.

Acadicus heeft een korte video over hun simulaties op YouTube staan.

Voor nog meer technologieën die in de zorg gebruikt worden, kijk naar de overige artikelen van Dokters in de 21ste eeuw.