Hoe kun jij je energieverbruik verminderen?

Door Alissa Kerklingh

Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat energiearmoede is een groeiend probleem is in Nederland. Daarom kijken we in dit artikel naar wat energiearmoede is, wat eventuele oplossingen zijn en geven we mogelijkheden om zelf je energiegebruik te verminderen. 

ENERGIEARMOEDE

Energiearmoede is een serieus probleem in Nederland. Volgens de cijfers van Ecorys waren er in 2018 in Nederland 8% van de huishoudens energiearm, wat uitkomt op ongeveer 654.000 huishoudens in totaal. Helaas verwacht het TNO dat energiearmoede zal toenemen de komende jaren met het stijgen van de gasprijzen. Dit kan komen door de stijgende gasprijzen, maar ook omdat huishoudens geen geld hebben om mee te doen in energietransitie. Energiearmoede betekent dat je een groot gedeelte van je inkomen besteedt aan het betalen van je energierekening, namelijk meer dan 9%. Vaak hebben mensen in deze situatie een slecht geïsoleerd huis, een laag inkomen en dus een hoge energierekening. Als je in energiearmoede leeft, dan gebruikt je vaak minder energie dan je zou willen omdat je dit niet kunt betalen, of maak je schulden omdat je meer energie consumeert dan je budget toelaat.

Koen Straver, werkzaam bij onderzoeksinstituut TNO, doet al jaren onderzoek naar energiearmoede. Straver zegt dat er vaak meerdere problemen zijn in huishoudens die in energiearmoede leven. Een paar voorbeelden van deze problemen zijn een slechte woonkwaliteit, sociale isolatie, een slechte gezondheid, werkeloosheid en armoede. Energiearmoede is dan onderdeel van een vicieuze cirkel van problemen. We leren steeds meer over energiearmoede en onderzoekers kijken nu ook naar de gezondheidseffecten van energiearmoede. Straver is van mening dat om een beter inzicht te krijgen in hoe energiearmoede precies werkt, we meer energie moeten steken in het meten van dit probleem.

De overheid heeft gereageerd op stijgende gasprijzen door 3,2 miljard euro vrij te maken voor compensatie van huishoudens die opeens te maken krijgen met een hoge energierekening. Van dit bedrag is 500 miljoen beschikbaar voor medium- tot kleine bedrijven. Maar Straver zegt dat mensen gewoon wat extra geld geven niet de beste aanpak is: “Ik denk dat we de energiearmoede en de energietransitie het best kunnen aanpakken door de huizen die het slechts geïsoleerd zijn eerst beter te isoleren. Daar is de meeste winst te halen.” Dus geen algemene financiële compensatie, maar mensen ondersteunen in het isoleren van hun huis. “Daarnaast denk ik dat het heel belangrijk is om met mensen in gesprek te blijven, zodat we weten of we het probleem goed aanpakken.”

Als het aan Straver ligt, wil hij mensen drie tips geven om niet in energiearmoede te geraken: besparen, verbouwen en veranderen. Energie besparen gaat redelijk snel als je inzicht krijgt in hoeveel energie iets kost en wat je kunt doen om dit naar beneden te halen. Je zou bijvoorbeeld kunnen investeren in energiezuinige apparaten en ledlampen in je huis. Daarnaast is bewustwording ook belangrijk: het licht uit doen in de kamers waar je niet bent bijvoorbeeld of apparaten ’s nachts laten draaien door de lagere energieprijs kunnen je energierekening verminderen.

Daarnaast kan bij het bouwen of verbouwen van een huis rekening gehouden worden met de energiezuinigheid van het huis. Zo kan je dubbel glas gebruiken, kan je zonnepanelen plaatsen en kan een slimme meter je inzicht geven in je energieverbruik.

Als laatste kan er een gesprek gevoerd worden over we energie verdelen met elkaar. Is het bijvoorbeeld eerlijk dat bedrijven energie voor dezelfde prijs krijgen als huishoudens? Dit gesprek is natuurlijk niet besteed aan de gemiddelde burger, maar toch belangrijk om te noemen omdat het wel invloed op je kan hebben.

ISOLEREN

Een praktische manier om te zorgen dat je minder energie verbruikt in je huis is door het beter te isoleren. Er zijn twee soorten isolatiematerialen: massa-isolatie en reflecterende isolatie. Beide soorten isolatie zullen uitgelegd worden in de tekst hieronder. Mocht je nou enthousiast worden en meteen aan de slag willen, dan staan er ook nog verschillende initiatieven die je kunnen ondersteunen in veranderingen aanbrengen in je huis.

Massa isolatie

Massa isolatie (zie afbeelding hieronder) vermindert de snelheid waarmee warmte door een bepaald materiaal wordt opgenomen. Wat dit praktisch betekent, is dat je dik materiaal gebruikt om warmte op te nemen. Heb je bijvoorbeeld wel eens gehoord van spuitschuim, steenwol, gerecycled katoen of glaswol? Al deze materialen zorgen voor massa isolatie en verminderen de warmtestroom uit je huis. De manier waarop massa-isolatie werkt, is dat in het gebruikte materiaal een grote hoeveelheid kleine luchtbellen aanwezig is. Deze werken als een barrière voor de warmte om uit het materiaal te komen. Je zou deze luchtbellen kunnen vergelijken met een kamer vol ballen die je ervan zouden kunnen weerhouden om op te staan en de kamer uit te lopen.

Figuur 1. Massa isolatie (Isover, n.d.)

Reflecterende isolatie

Reflecterende isolatie werkt zoals het klinkt: warmte wordt gereflecteerd, waardoor deze langer in de ruimte blijft. Materialen die je zou kunnen gebruiken voor reflecterende isolatie zijn plasticfolie, polyethyleen bubbels en karton, zie de afbeelding hieronder voor voorbeelden. Deze vorm van isolatie wordt veel toegepast in zolders, daken en wandsystemen.

Figuur 2. Reflectie isolatie (1voudigklussen, n.d.)

Juist wanneer mensen een smalle beurs hebben, kan het verduurzamen van je huis financieel een opgave zijn. Er zijn daarom al meerdere initiatieven die hieraan werken waar je gebruik van zou kunnen maken! Zie tabel hieronder voor een overzicht van initiatieven die nu lopen waar je contact mee zou kunnen opnemen.

Tabel 1. Initiatieven die verduurzaming huizen ondersteunen (Platform31, 2021)

Er bestaan dus vele mogelijkheden om je huis beter te isoleren, en de effecten hiervan kunnen groot zijn. Zo kan een gemiddeld huishouden zo’n €1900 per jaar besparen als het van een slecht naar een goed geïsoleerd huis gaat.

Er zijn nog andere redenen waarom investeren in het isoleren van je huis een goed idee is. Het blijkt dat als je investeert in je huis energiezuiniger maken, je je vaak ook energiebesparender gaat gedragen. Zo gaan mensen die dit hebben gedaan vaker het licht uit te doen, korter te douchen en te wassen op lagere temperaturen. Dan ben je dus dubbel energiebesparend bezig!

Energiearmoede is een groeiend probleem in Nederland, maar gelukkig zijn er ook mogelijkheden om dit energieverbruik te verminderen. Nu weet je waarom het handig kan zijn om te kijken naar hoe je jouw huis het best kan isoleren!

Bronnen

1voudigklussen (n.d.). [Foto van reflecterende isolatie]. https://www.1voudigklussen.nl/product/thermische-reflectie-isolatie-56-mm-dik-75-m2-afm-125-x-06-m/

Aditya, L., Mahlia, T. M. I., Rismanchi, B., Ng, H. M., Hasan, M. H., Metselaar, H. S. C., … & Aditiya, H. B. (2017). A review on insulation materials for energy conservation in buildings. Renewable and sustainable energy reviews, 73, 1352-1365.

Bartram, L., Rodgers, J., & Muise, K. (2010). Chasing the negawatt: visualization for sustainable living. IEEE Computer Graphics and Applications, 30(3), 8-14.

Isover (n.d.). [Foto van massa isolatie]. https://www.isover.nl/over-isover/optimaal-akoestisch-comfort

van Middelkoop, M., van Polen, S., Holtkamp, R., Bonnerman, F. (2018). Meten met twee maten. Een studie naar de betaalbaarheid van de energierekening van huishoudens. PBL

Milieucentraal (n.d.). Isoleren en besparen. Opgehaald op 18 oktober 2021 van

https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/isoleren-en-besparen/

NOS (2021, 15 oktober). Huishoudens krijgen honderden euro’s compensatie voor stijgende energieprijzen. Opgehaald van https://nos.nl/artikel/2401788-huishoudens-krijgen-honderden-euro-s-compensatie-voor-stijgende-energieprijzen

NOS (2021, September 23). Ruim half miljoen huishoudens leven in ‘energiearmoede’. Opgehaald van https://nos.nl/artikel/2398887-ruim-half-miljoen-huishoudens-leven-in-energiearmoede

NOS (n.d.) Stijgende gasprijzen. Opgehaald op 18 oktober van https://nos.nl/collectie/13880-stijgende-gasprijzen

Nu.nl (2021, 15 oktober). TNO verwacht energiearmoede bij nog groter aantal huishoudens. Opgehaald van https://www.nu.nl/binnenland/6162430/tno-verwacht-energiearmoede-bij-nog-groter-aantal-huishoudens.html

Straver, K., Mulder, P, Middlemiss, L., Hesselman, M., Feenstra, M., Tirado Herrero, S. (2020). Energiearmoede en de energietransitie. Energiearmoede beter meten, monitoren en bestrijden. TNO.

Van Lidth de Jeude, M., Noach, C., Handgraaf, M. (2014). Energiebesparing: de relatie tussen verbruiksgedrag en investeren. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Westerhuis, M., Leegwater, M. (2021). Verduurzamen met een smalle beurs. Een selectie van arrangementen voor woningeigenaren. Platform31